Vergroening als verdienmodel: Inbreng op het VVD-verkiezingsprogramma

'Groene groei' is de rode draad in de aanbevelingen van Liberaal Groen.

Liberaal Groen is ervan overtuigd dat de uitdagingen op het gebied van klimaat, natuur en verduurzaming niet alleen fors zijn, maar ook grote kansen bieden om Nederland mooier, schoner en welvarender door te geven aan de volgende generatie.

‘Groene groei’ is dan ook de rode draad in onze aanbevelingen voor het VVD-verkiezingsprogramma. (Waar we onverwacht vroeg aan moesten schrijven; onze inbreng op het Europese programma was net klaar.) We pakken de opgaven op en buigen ze om in een optimistisch toekomstperspectief voor Nederland.

Dat geldt ook zeker voor Team Voedsel, waar ik leiding aan geef. De kennis en ondernemersgeest die Nederland in huis heeft, geeft ons land de kans om voorop te lopen in de voedseltransitie. Boeren, vissers en wetenschappers werken iedere dag aan innovaties en inzichten om de uitdagingen van klimaat en natuur het hoofd te bieden. Liberaal Groen wil dat de VVD die pioniers steunt. Door te investeren en onnodige regels weg te nemen. Door ons niet blind te staren op één oplossing, maar alle technieken een kans te geven.

Hieronder een greep uit onze voorstellen.

Water en bodem zijn sturend

• We bereiden ons voor op langere perioden van droogte en het verhoogde risico op overstromingen door meer waterberging in te richten.

• Kalenderlandbouw is achterhaald. De klimaatverandering vraagt juist om meer flexibiliteit.

• Bodemvruchtbaarheid en waterkwaliteit zijn de uitgangspunten van ons bemestingsbeleid.

Dat klinkt banaal, maar als we dit twintig jaar geleden hadden besloten, was ‘kalenderlandbouw’ onnodig geweest, hadden we waarschijnlijk geen stikstofcrisis gehad en zouden we in 2027 niet in de knel komen met de Kaderrichtlijn Water.

Er moet snel duidelijkheid komen voor boeren

• Verdere intensivering is mogelijk als klimaat en natuur maximaal worden ontzien. Wij denken daarbij aan het afvangen en recyclen van ammoniak, energieneutrale glastuinbouw, kweekvlees, fermentatie, precisielandbouw en genetische modificatie. Dat maakt het mogelijk om met minder land meer voedsel te produceren; land dat aan extensieve landbouw of de natuur kan worden gegeven.

• Het andere toekomstpad is natuurinclusief boeren. Daarin sluiten we kringlopen en brengen we emissies terug door de import van veevoer en het gebruik van kunstmest en chemische gewasbeschermingsmiddelen verder af te bouwen. Akkerbouwers vergroten hun gewasdiversiteit en minimaliseren hun grondbewerking. In de veeteelt worden uitloop en weidegang de norm. Zo bevorderen we de biodiversiteit en maken we onze voedselproductie klimaatbestendiger.

• We betalen boeren voor de maatschappelijke diensten die zij leveren. Landschapsonderhoud, natuur- en waterbeheer leveren de samenleving veel op, maar zijn niet te commercialiseren. We geven boeren die hiervoor kiezen langdurige contracten en versterken zo hun verdienmodel.

De VVD is voor een gelijk speelveld

• De landbouw- en voedselsector levert een evenredige bijdrage aan het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en stikstof.

• Gelijkwaardige producten worden gelijk behandeld. Zo horen koe- en plantaardige melk in hetzelfde belastingtarief.

Onze eerdere poging om de ‘halvermelktaks’ — verhoging van de verbruiksbelasting op plantaardige melkvervangers — tegen te houden, overtuigde de fractie niet. Maar we geven niet zomaar op!

• De overheid heeft een rol om transities aan te jagen. Boeren, tuinders, vissers en andere voedselproducenten kunnen rekenen op financiële ondersteuning wanneer zij investeren in innovatieve systemen of technieken. Uiteindelijk moeten producten zich in de markt bewijzen. De VVD is tegen permanente staatssteun. Daarom blijven we in Europa aandringen op het afschaffen van de inkomenssubsidies binnen het Gemeenschappelijk landbouwbeleid. Die gelden zetten we liever in om boeren te betalen voor eco-diensten.

De VVD pleit al jaren voor het afschaffen van de inkomenssteun aan boeren. Liberaal Groen is ook tegen die vorm van subsidie, en wil het budget aanwenden om boeren te betalen voor natuur- en landschapsbeheer.

• De vrijstelling van soja van Europese handelstarieven is een oneerlijk concurrentievoordeel en werkt bovendien ontbossing in Zuid-Amerika in de hand.

We betalen een eerlijke prijs voor een eerlijk product. De vervuiler betaalt.

• We mogen niet verwachten dat de boer alleen opdraait voor de kosten van de verduurzaming. Tegelijkertijd willen we dat gezond voedsel, dat duurzaam is geproduceerd, betaalbaarder wordt. Daarom rekenen we de kosten van vervuiling door in de prijs en zorgen we voor een rechtvaardige margeverdeling in de voedselketen.

• We vervangen normen met een afrekenbare stoffenbalans en nemen bestaande rechten op in een emissiehandelssysteem. Zo verminderen we de complexiteit voor boeren en bieden we ruimte aan ondernemerschap.

• De overheid geeft het goede voorbeeld door alleen duurzaam geproduceerd uit de EU in te kopen dat voldoet aan hoge eisen voor dierenwelzijn en milieu.

We geven alle technieken een kans

• Zuivel- en vleesvervangers, de teelt van biologische bouwmaterialen, fermentatie en kweekvlees kunnen nieuwe verdienmodellen opleveren voor akkerbouwers en veetelers.

• We sturen aan op snelle goedkeuring en markttoetreding van voedselinnovaties in de EU, zoals kweekvlees.

• We gebruiken restproducten uit de landbouw, voedingsmiddelenindustrie en horeca idealiter als veevoer en anders als bron van biogas.

• We sturen aan op precisielandbouw: mest en gewasbeschermingsmiddelen nauwkeurig aanbrengen op de plekken waar dit daadwerkelijk van toegevoegde waarde is, waardoor er minder belasting is voor het milieu.

• Natuurlijke grondstoffen worden door gebrek aan kennis onderbenut. We investeren in onderzoek en zetten ons in voor goedkopere en snellere toelating van groene gewasbeschermingsmiddelen.

• We steunen de voorstellen van de Europese Commissie om de regels voor genetische modificatie te moderniseren. Dat maakt het mogelijk om bijvoorbeeld resistentere gewassen te ontwikkelen en de geboorte van eendagskuikens te voorkomen.

• We streven naar uitfasering van de sleepvisserij en blijven ons daarom inspannen om het Europese pulsvisserijverbod terug te draaien.

We zorgen goed voor dieren

• We verbieden de handel in, en import van, dieren met schadelijke uiterlijke kenmerken.

Mede dankzij de VVD is er al een fokverbod op bijvoorbeeld honden met te korte snuiten, die hun leven lang ademnood ervaren.

• We handhaven het verbod op onnodige lichamelijke ingrepen bij dieren en gaan strenger toezien op de naleving van Europese regels voor diertransport.

• Bij herhaalde overtreding van dierenwelzijnsregels trekken we vergunningen in.

• Naarmate onze kennis over de behoeften en het gedrag van dieren toeneemt, passen we dierenwelzijnsregels aan. De essentiële behoeften van dieren worden uitgangspunt in het ontwerp van houderijsystemen.

Klik hier voor de volledige inbreng van Liberaal Groen op het VVD-programma voor de Tweede Kamerverkiezingen.